PORADY DLA OSÓB GOSZCZĄCYCH UCHODŹCÓW Z UKRAINY

Krótki informator dla osób przyjmujących u siebie uchodźczynie i uchodźców z Ukrainy, przygotowany na podstawie materiałów Fundacji HumanDoc

Jako „gospodarz/gospodyni uchodźców” Ty decydujesz, na jak długo możesz zaoferować wolny pokój lub nieruchomość, w zależności od okoliczności. To, co robisz jest jedną z najbardziej praktycznych form pomocy, jakiej możesz udzielić osobom uciekającym z własnego kraju przed wojną i znajdującym się w kryzysie. To dla nich ogromna tragedia i trauma. Dzięki Twojemu wsparciu te rodziny lub pojedyncze osoby znajdą opiekę i wytchnienie. Będą mogli w bezpiecznych warunkach uporządkować formalności, aby rozpocząć proces poszukiwania pracy, edukacji, odbudowy rodziny, życia i przyszłości.

Zanim Twoi goście przyjadą

Jeszcze zanim przyjmiesz do siebie gości, powinieneś zdecydować, który pokój / miejsce będą dla niego / dla nich dostępne. Wiele osób korzysta z wolnego pokoju, w którym przechowuje nie używane zbyt często rzeczy. Gdy goście przybędą, powinni poczuć, że mają trochę prywatności - więc dobrze jest przenieść z ich pokoju wszystko, po co sami prawdopodobnie będziemy sięgać. Niektórzy z gości będą mieli tylko małą torbę, inni mogą przyjechać z walizkami... Jeśli możemy dać im trochę miejsca do ich przechowywania, na pewno to docenią (zwłaszcza jeśli prawdopodobnie zostaną dłużej niż kilka dni). Przygotujmy i uporządkujmy dla nich pościel i ręczniki.

Pomyślmy także o zasadach panujących w domu. Każde gospodarstwo domowe działa na swój sposób - goście powinni wiedzieć, jakie panują w nim zwyczaje dotyczące m.in. bezpieczeństwa, korzystania z łazienki i kuchni, ciszy nocnej i szeregu innych spraw.

Nie da się przewidzieć wszystkiego, co może się zdarzyć w związku z pobytem naszych gości, ale im więcej rzeczy przemyślimy z wyprzedzeniem, tym potem będzie łatwiej - im i nam.

Przyjazd

Z osobami koordynującymi rozlokowanie uchodźczyń i uchodźców warto ustalić konkretny czas ich przybycia do naszego domu. Dla niektórych z nich cały proces może być bardzo stresujący – przychodzą do domu kogoś, o kim niewiele wiedzą, mogą być przepełnieni różnego rodzaju niepokojami, bać się odrzucenia bądź wykorzystania... Czasami w ostatniej chwili decydują się zostać tam, gdzie są (nawet jeśli jest to ulica) niż zmierzyć się z nieznanym. Nie obrażajmy się na to. Nie chodzi o nas – chodzi o niepokój i lęk tych ludzi.

Najlepszym sposobem przywitania gości jest zaoferowanie im czegoś do jedzenia i picia. Przygotujmy się jednak na to, że mogą czuć się nieswojo jedząc razem z nami. Nie jest to nic osobistego – perspektywa jedzenia w nieznanym otoczeniu z osobami, których nie znają, może być dla nich zbyt niepokojąca. Uśmiech, życzliwość, odpoczynek i sen, garść podstawowych informacji - to może być wszystko, czego w tym momencie tak naprawdę potrzebują.

Istotną sprawą dla gości może być dostęp do internetu. Pamiętajmy: na Ukrainie często zostają ich rodziny i przyjaciele – będą chcieli mieć z nimi kontakt. Udostępnijmy więc im hasło do wi-fi lub w jakikolwiek inny sposób pozwólmy podłączyć się do sieci. Kontakt z bliskimi jest bardzo istotny, pomaga się uspokoić...

Upewnijmy się, że goście wiedzą, gdzie jest ich miejsce do spania i gdzie jest łazienka – reszta może poczekać na następny dzień. Goście mogą spać przez długi czas, nawet przez kilka dni. To nie objaw bezczynności, a wyczerpania i poczucia, że znajdują się wreszcie w czystym, bezpiecznym, cichym miejscu. Kiedy się uspokoją i odetchną, będziemy mogli pokazać im, jak działa nasz dom. Niektóre rzeczy mogą wymagać powtórzenia. Jeśli goście nie mówią zbyt dobrze po polsku, być może będziemy musieli poprosić o wsparcie tłumacza. Może nawet pomóc... tłumacz Google. Gestykulacja, proste rysunki też mogą być szybkim sposobem na pokonanie wielu przeszkód w porozumiewaniu się. Języki ukraiński i polski nie różnią się tak bardzo.

Zapewnijmy gościom bezpieczne miejsce do spania. Muszą też mieć możliwość spożywania posiłków – mogą chcieć jeść z nami, ale może być tak, że będą potrzebowali miejsca na przygotowanie własnego jedzenia (pamiętajmy, aby wskazać im miejsce, gdzie mogą przechowywać swoje jedzenie oraz poinformować, kiedy mogą korzystać z kuchni).

Niektórzy wstydzą się, że są w potrzebie, dlatego powinniśmy być uwrażliwieni na to, czego nasi goście potrzebują i w jaki sposób proponujemy im różne rzeczy.

Wielu doceni możliwość ćwiczenia języka polskiego i poznania życia w Polsce. Pomóc może samo słuchanie rozmów domowników; radio i telewizja także są nieocenioną pomocą.

Osoby ze specjalnymi potrzebami

Osoby, które do przyjmujemy, przeżyły traumę, doświadczyły straty i widziały/słyszały o potwornych rzeczach, które się dzieją w ich kraju. Trudności w zasypianiu, nieufność wobec nieznanych osób i doświadczeń czy obniżenie nastroju nie należą wśród nich do rzadkości.

Uchodźcy i osoby ubiegające się o azyl są z definicji bezbronne. Znajdują się w skomplikowanej sytuacji prawnej i osobistej, doświadczając trudnych emocji i sytuacji, a wszystko to w obcym kraju i kulturze. Jako gospodarze musimy być bardzo świadomi różnic w naszym położeniu i zastanowić się, jak mogą one wpłynąć na naszą relację z gośćmi. Szczególną uwagę należy zwrócić na rozwijanie jakichkolwiek relacji wykraczających poza relację gospodarz-gość. Jest to szczególnie ważne w odniesieniu do relacji seksualnych (zdaniem autorów tego poradnika nigdy nie byłyby one właściwe między gospodarzami lub członkami ich gospodarstwa domowego a gośćmi), ale także relacji biznesowych lub jakichkolwiek umów finansowych (autorzy poradnika uważają, że są one wysoce nieodpowiednie i stanowią znaczące ryzyko prawne, jeśli gospodarze zaakceptują jakąkolwiek płatność, która może być interpretowana jako czynsz od gości). Bywa, że gospodarz składa bardzo szczerą ofertę pomocy lub przyjaźni, a jednocześnie jego gość może czuć się zobowiązany czy przymuszony do wyrażenia na nią zgody. Jeśli nie mamy pewności, co zrobić i jak postąpić, porozmawiajmy o tym szczerze z gościem lub kimś z Fundacji HumanDoc, która opracowała ten poradnik.

Jeśli w którymś momencie będziemy niepewni, nie będziemy wiedzieć, co zrobić – dajmy znać Fundacji HumanDoc. Zdecydowana większość trudnych sytuacji daje się rozwiązać. Jeśli jednak z jakiegoś powodu nie czujemy się komfortowo lub zmieniają się okoliczności i pojawia się potrzeba, aby gość się przeprowadził - poinformujmy Fundację HumanDoc.

Zdarza się również, że uchodźcy wyraźnie nie radzą sobie z tym, co się dzieje. Jest im ciężko żyć z nieznanymi osobami, czują się odizolowani od przyjaciół i rodziny. Pamiętaj, co przeżyli – w miarę możliwości okaż im ciepło. Jeśli gość nie przestrzega ustalonych wcześniej, domowych reguł, choć powinien – zwróćmy się z tym do Fundacji. Czasami problemem są odmienności kulturowe, niektóre da się rozwiązać przy odrobinie cierpliwości...

Jak pomóc osobie po przeżyciu traumatycznych zdarzeń?

Jeśli bierzesz na siebie odpowiedzialność pomagania ludziom, którzy przeżyli tragiczne dla nich wydarzenia, ważne, abyś robił to z poszanowaniem ich praw, godności i bezpieczeństwa.Traktuj ludzi z szacunkiem. Upewnij się, że robisz wszystko, co w twojej mocy, żeby osoby będące pod twoją opieką były bezpieczne. Chroń je przed kolejnym cierpieniem. Unikaj wystawiania ludzi na dalsze ryzyko z powodu twoich działań; szanuj bezpieczeństwo tych, którym pomagasz; traktuj osoby będące pod twoją opieką jak równych sobie, nie dyskryminując ich. Działaj jedynie w ich najlepszym interesie. W przypadku przekazywania gościom kontaktów do innych osób chcących pomóc, upewnij się, że goście traktowani są przez nich z należnym szacunkiem i poszanowaniem ich praw.

Pamiętaj, że goście mogą cierpieć na Zespół Stresu Pourazowego (PTSD). Nie odbieraj jego objawów osobiście. Objawy PTSD to m.in. emocjonalne odrętwienie, gniew i wycofanie. Jeśli osoba wydaje się być odległa, rozdrażniona lub zamknięta, pamiętaj, że to może zupełnie nie mieć związku z Tobą. Bądź cierpliwy i staraj się rozumieć. Powrót do równowagi wymaga czasu, nawet jeśli osoba jest poddana terapii. Bodźcami wyzwalającymi objawy PTSD mogą być, widoki, dźwięki, zapachy, a także ludzie i miejsca związane z traumą.

Jak jeszcze mogę pomóc?

Osoby, które są w kryzysie, mogą mieć problemy nie tylko ze snem, ale także z regularnym odżywianiem się. Jeśli taki problem istnieje, zachęć je do jedzenia. Nie ma reguł dotyczących tego, jak zachowują się ludzie w kryzysie. Uchodźcy mogą czuć się odrętwiali, przesyceni emocjami albo być gdzieś pomiędzy. Wszystkie reakcje są prawidłowe, nawet śmiech czy płacz bez powodu. Emocje zawsze pojawiają się falami – przychodzą i odchodzą. Pozwól płakać. Kiedy ktoś przy nas płacze, możemy się z tym czuć niekomfortowo. Ale płacz to sposób na wyrażenie emocji i nie jest on zły. Jeśli goście mówią o samobójstwie - daj znać Fundacji HumanDoc.

Jeśli przyjmujesz do swojego domu dzieci

Dzieci są wyjątkowo podatne na stres i negatywny wpływ traumatycznych wydarzeń. W rozmowie z nastolatkami zwracaj się do nich w sposób zbliżony do komunikowania się z dorosłymi. Rozmawiając z dziećmi, usiądź lub kucnij na wysokości ich oczu.

Dbaj o siebie. Pomaganie uchodźcom - osobom w kryzysie - jest bardzo wyczerpujące. Zwróć więc także uwagę na siebie.


KONTAKT

Fundacja HumanDoc
www.humandoc.pl
email: humandoc@humandoc.pl
tel. 604 484 485

na podst. informatora opracowanego przez Fundację HumanDoc